Trong quá trình đi làm, sẽ có những quy định khác mà bạn phải nắm như ca làm việc, tăng ca hay làm thêm giờ, đi làm ngày nghỉ, ngày lễ tết...theo yêu cầu công việc và thoả thuận từ ban đầu. Tuy nhiên, các quyền lợi đi kèm khi phải đi làm vào thời gian này như thế nào là vấn đề mà người đi làm rất quan tâm. Mình cùng tìm hiểu trong chủ đề ngày hôm nay các bạn nhé!
Thế nào là tăng ca, làm thêm giờ (Overtime)?
Với một số công việc, đặc thù nghành nghề thì nhân viên phải làm tăng ca để đảm bảo tiến độ công việc hoặc ngày giao hàng cho khách hàng. Đặc biệt là các công ty sản xuất hoặc dịch vụ khách hàng. Và công ty sẽ phải có sự trao đổi ngay từ đầu với người lao động, đồng thời phải đảm bảo việc sắp xếp thời gian tăng ca đúng theo quy định của Pháp luật hiện hành.
Tăng ca hiểu nôm na là làm thêm thời gian ngoài thời gian làm việc chính được quy định. Mình ví dụ, thời gian làm việc của bộ phận sản xuất là 7h30 sáng đến 16h30 (có nghỉ trưa 60 phút). Thì khi công ty yêu cầu bạn ở lại làm thêm sau giờ làm việc chính, hoặc ngày OFF của bạn nhưng phải đi làm thì sẽ được gọi là tăng ca (Overtime) hay một số công ty hay gọi tắt là OT, trong Bộ luật Lao động gọi là làm thêm giờ. Nên khi nghe các khái niệm này, bạn có thể hiểu là một nhé!
Có phải ngày nghỉ luôn cố định là Chủ nhật hàng tuần?
Thời gian làm việc sẽ do công ty quy định theo ngày hoặc theo tuần và đảm bảo đúng Pháp luật hiện hành: Lao động làm việc theo ngày có ca làm việc không quá 8 giờ/1 ngày và tối đa 48 giờ/ 1 tuần; Lao động làm việc theo tuần thì thời gian làm việc không quá 10 giờ/1 ngày và tối đa 48 giờ/ 1 tuần. Và thực tế thì nhiều công ty đang áp dụng 40 giờ/tuần và điều này được Luật khuyến khích.
Ở đây mình sẽ xét công ty quy định là 6 ngày làm việc và 1 ngày nghỉ hàng tuần. Ngày nghỉ thông thường chúng ta hay thấy là ngày Chủ nhật. Tuy nhiên, với những công việc đặc thù làm xoay ca thì công ty vẫn có quyền quy định ngày nghỉ là ngày không cố định trong tuần do công ty chủ động sắp xếp, phải có trao đổi trước và thoả thuận với người lao động trong hợp đồng lao động.
Trường hợp người lao động chỉ muốn làm ca hành chính, nghỉ chủ nhật hoặc nghỉ cả thứ 7 và chủ nhật thì phải tìm các công ty có ngày nghỉ hàng tuần theo mong muốn. Bởi vì đặc thù nghành nghề mà mỗi công ty sẽ quy định thời gian làm việc và nghỉ ngơi khác nhau. Cho nên, bạn cần tìm hiểu kỹ thông tin này trong buổi phỏng vấn để không mất thời gian của cả hai bên.
Điều này đồng nghĩa, nếu công ty bạn quy định ngày nghỉ hàng tuần cố định là ngày chủ nhật, thì khi bạn phải đi làm theo yêu cầu vào ngày nghỉ này sẽ được trả lương tăng ca. Còn nếu, ngày nghỉ của bạn là không cố định, mình ví dụ lịch nghỉ tuần này của bạn là thứ 2, nhưng bạn phải đi làm theo yêu cầu công ty thì ngày thứ 2 đó bạn sẽ được tính lương tăng ca vào ngày nghỉ theo quy định.
Lương tăng ca được tính thế nào?
Một số thời điểm trong năm, do đặc thù nghành nghề nên nhân viên được đề nghị làm tăng ca nhằm đảm bảo tiến độ công việc hoặc ngày giao hàng cho khách hàng. Đặc biệt là các công ty sản xuất hoặc dịch vụ khách hàng. Và công ty sẽ phải có sự trao đổi ngay từ đầu với người lao động, đồng thời phải đảm bảo việc sắp xếp thời gian tăng ca đúng theo quy định của Pháp luật hiện hành.
Và khi làm tăng ca, người lao động sẽ được tính lương theo quy định tại Điều 98 Bộ luật Lao động 2019 và Điều 55 NĐ145/2020 như bên dưới. Ở đây để dễ hiểu thì mình chỉ xét tình huống trả lương theo thời gian (tháng/tuần/ngày). Còn hình thức lương theo sản phẩm thì bạn tự tìm hiểu thêm nhé!
Tăng ca vào ngày thường: Bạn được trả ít nhất bằng 150% tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc đang làm tính trên số giờ làm thêm quy đổi. Mình ví dụ: Thứ 2 là ngày làm việc bình thường của bạn, sau khi hết giờ làm việc chính, bạn tăng ca theo yêu cầu thêm 4 tiếng. Vậy thì 4 tiếng tăng ca này sẽ được tính 150% mức lương quy đổi theo giờ của bạn.
Tăng ca vào ngày nghỉ hằng tuần: Bạn được trả ít nhất bằng 200% tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc đang làm tính trên số giờ làm thêm quy đổi. Lưu ý là ngày nghỉ hàng tuần của bạn có thể không phải là chủ nhật nếu công ty bạn quy định ngày nghỉ không cố định nhé!
Tăng ca vào ban đêm hoặc vào ngày lễ tết: Mình sẽ đi chi tiết sâu hơn ở bài học sau.
Lương tăng ca được tính theo mức lương nào?
Người lao động làm thêm giờ được trả lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương giờ thực trả theo công việc đang làm. Tiền lương giờ thực trả sẽ không bao gồm tiền thưởng sáng kiến; tiền ăn giữa ca, các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ...và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác không liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong hợp đồng lao động.
Ví dụ thu nhập của anh A bao gồm: Lương cơ bản + Phụ cấp chức vụ + Phụ cấp cơm + Phụ cấp đi lại. Vậy thì, mức lương để tính tiền tăng ca, làm thêm giờ là Lương cơ bản + Phụ cấp chức vụ.
Có phải cứ làm thêm giờ là được trả thêm tiền?
Đối với khối sản xuất, việc tăng ca là theo sự điều động và sắp xếp của quản lý trực tiếp thì bạn sẽ được tính lương làm thêm giờ. Hoặc bạn thấy khối lượng công việc nhiều và đề xuất làm thêm giờ và được duyệt thì mới được tính.
Còn với khối văn phòng hoặc một số công việc có đặc thù không bị quản lý về thời gian như nhân viên kinh doanh chẳng hạn thì thường sẽ ít khi được tính lương tăng ca mà sếp chỉ quan tâm kết quả cuối cùng; Tức là có những lúc bạn phải tự ở lại làm thêm cho xong việc của mình.
Tuy nhiên, ranh giới giữa việc này khá mong manh. Nhiều công ty lạm dụng việc này để nhân viên phải luôn trong tình trạng quá tải và đi làm về muộn nhưng không trả thêm lương làm thêm giờ này. Và thực tế, các công việc đó phải có thu nhập tốt hoặc thưởng doanh số, thưởng KPI cao mà người lao động ít quan tâm tới lương làm thêm giờ này.
Tăng ca có phải là yêu cầu bắt buộc không?
Theo Điều 107 Bộ luật lao động năm 2019: Công ty được yêu cầu người lao động làm thêm giờ khi có sự đồng ý của người lao động và đảm bảo không vượt quá số giờ, và phải trả lương làm ngoài giờ theo Luật quy định.
Và cũng theo Điều 107 Bộ luật lao động năm 2019: Bảo đảm số giờ làm thêm của người lao động không quá 4 giờ/ngày (tổng giờ làm việc không quá 12 giờ/ngày) và 40 giờ/tháng và 200 giờ/năm; Và không quá 300 giờ/năm đối với trường hợp sản xuất, gia công xuất khẩu sản phẩm hàng dệt, may, da, giày, điện, điện tử, chế biến nông, lâm, diêm nghiệp, thủy sản; sản xuất, cung cấp điện, viễn thông, lọc dầu; cấp, thoát nước;...
Thực tế ở một số công ty, việc tăng ca như một luật bất thành văn; Nhìn ở góc độ tích cực thì có những lúc ế đơn hàng và có những lúc nhiều đơn hàng gấp nên rất cần sự chung tay của người lao động.
Cho nên, thường công ty sẽ trao đổi kỹ vấn đề này khi phỏng vấn; Và có ràng buộc yêu cầu làm thêm giờ trong Nội quy lao động hoặc Thỏa ước lao động tập thể. Thực tế thì nhân viên cũng muốn công ty có nhiều việc làm để họ tăng thu nhập, trừ khi công ty có chế độ quá kém hoặc tần suất tăng ca quá dày đặc dẫn đến sự phản ứng của người lao động.
Công ty có bắt buộc sắp xếp nghỉ bù cho NLĐ?
Theo quy định mới tại Bộ luật Lao động 2019 và NĐ 145/2020 thì không còn khái niệm nghỉ bù sau khi làm thêm giờ như quy định trước đây. Và khái niệm nghỉ bù chỉ còn áp dụng với trường hợp các ngày nghỉ hàng tuần trùng với ngày nghỉ lễ, tết. Cho nên công ty không cần sắp xếp cho người lao động nghỉ bù, mà sẽ trả lương tăng ca hay làm thêm giờ như đã hướng dẫn ở trên.
Trong trường hợp vì lý do cá nhân, hoặc muốn nghỉ ngơi vì sức khoẻ không ổn định sau thời gian tăng ca, làm thêm giờ thì người lao động có thể xin nghỉ phép hoặc nghỉ không lương như quy định về ngày nghỉ thông thường của công ty. Điều này được xem là có lợi hơn cho người lao động so với việc sắp xếp thời gian nghỉ bù.
Trên đây là một số nội dung chính mà mình đã cùng nhau tìm hiểu về Thế nào là làm tăng ca (Overtime)? Lương tăng ca được trả thế nào?. Mặc dù đã cố gắng kiểm tra kỹ nội dung cung cấp, tuy nhiên vẫn có thể có những sai sót nhỏ ngoài mong muốn, bạn có thể để lại phản hồi hoặc câu hỏi vào comment bên dưới để mình ghi nhận và giải đáp cho các bạn nhé! Trân trọng!