Chào mừng các bạn đang đến với series các bài học Tìm hiểu về Bộ luật Lao động cơ bản cho người mới (newbie) hoàn toàn miễn phí. Tôi là Thành HR sẽ đồng hành cùng bạn trong khoá học này. Và chủ đề mà chúng ta cùng nhau tìm hiểu ngày hôm nay là: Công ty có buộc phải tăng lương hàng năm (Annual salary increase) cho người lao động không?
Người lao động sau khi đồng ý nhận Thư mời nhận việc (offer letter) và bắt đầu làm việc ở một công ty nào đó thì thường đã được thoả thuận mức lương phù hợp. Tuy nhiên, sau khoảng một năm làm việc, tất cả người lao động luôn có mong muốn được đánh giá và xem xét lại mức thu nhập sau 01 năm cống hiến và gắn bó.
Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng có chính sách tăng lương hàng năm vì còn phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của năm cũ, cũng như định hướng phát triển của năm tiếp theo. Vậy thì, việc tăng lương hàng năm có phải là một quy định bắt buộc hay không? Mình cùng tìm hiểu trong bài học này hôm nay bạn nhé!
Căn cứ pháp lý về việc tăng lương
Theo điều 90 Bộ luật Lao động 2019, Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.
Mức lương theo công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu. Người sử dụng lao động phải bảo đảm trả lương bình đẳng, không phân biệt giới tính đối với người lao động làm công việc có giá trị như nhau.
Và cũng theo Khoản 6 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH, Chế độ nâng bậc, nâng lương sẽ theo thỏa thuận của hai bên về điều kiện, thời gian, mức lương sau khi nâng bậc, nâng lương hoặc thực hiện theo thỏa ước lao động tập thể, quy định của người sử dụng lao động.
Như vậy có thể thấy, việc phải tăng lương hàng năm (Annual salary increase) cho người lao động thì Bộ luật lao động hiện hành không bắt buộc.
Trường hợp nào bắt buộc công ty phải tăng lương cho Người lao động?
Trường hợp 1: Khi có thay đổi mức lương tối thiểu vùng
Theo điều 91 Bộ luật Lao động 2019, Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội. Như vậy, hàng năm nếu Chính phủ có điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng và lúc đó công ty đang trả dưới mức này thì bắt buộc phải điều chỉnh tăng cho người lao động theo quy định.
Trường hợp 2: Có sự thoả thuận hoặc theo quy chế công ty
Nếu công ty có thoả thuận về việc tăng lương hàng năm với người lao động trong Hợp đồng lao động, Thoả ước lao động tập thể hoặc Quy chế lương thưởng của công ty về việc tăng lương hàng năm (Annual salary increase) cho người lao động thì phải thực hiện đúng cam kết, thoả thuận đã đưa ra.
Và cũng theo quy định tại khoản 2 Điều 17 Nghị định 12/2022/NĐ-CP, Phạt tiền đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi trả lương không đúng hạn theo quy định của pháp luật; không trả hoặc trả không đủ tiền lương cho người lao động theo thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Mức phạt từ 10 triệu đến 150 triệu tuỳ thuộc vào số lượng người lao động bị ảnh hưởng từ việc này.
Trong thực tế, các công ty thường có chính sách điều chỉnh lương hàng năm dựa trên kết quả kinh doanh của năm cũ và năm mới, và căn cứ trên đánh giá kết quả làm việc của người lao động hoặc thông qua thăng chức. Tuy nhiên, không phải người lao động nào cũng được, mà sẽ có một tỷ lệ nhất định để đảm bảo sự công bằng cũng như giữ chân được những nhân viên giỏi, nhân viên tiềm năng.
Các yếu tố chính tác động đến việc tăng lương hàng năm của Người lao động
Nếu công ty ăn nên làm ra, năm sau doanh thu tăng hơn so với năm trước thì chắc chắn công ty luôn muốn tăng lương cho người lao động hàng năm, bởi vì việc tăng lương cho người lao động tỷ lệ thuận với doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế thì sẽ không ngọt ngào như vậy.
Trong xu thế cạnh tranh như hiện nay, việc duy trì và phát triển doanh thu và lợi nhuận hàng năm luôn là bài toán đau đầu với các nhà quản trị. Có những lúc, công ty không đạt các chỉ số như kỳ vọng nhưng vẫn phải cân nhắc việc tăng lương hàng năm cho các nhân sự giỏi (key) để giữ chân họ, nếu không sẽ bị đối thủ săn mất. Sau đây là các yếu tố ảnh hưởng đến việc người lao động có được tăng lương hàng năm hay không:
Vị trí công việc: Những người lao động được thăng tiến trong công việc thường sẽ đi đôi với việc được tăng thu nhập; hoặc những người lao động giỏi (key person) là chuyên gia, cố vấn, các vị trí quan trọng trong công ty.
Cạnh tranh ngành nghề: Trong vài năm trở lại đây, các vị trí phần mềm, lập trình, AI... được các công ty chấp nhận trả một mức lương rất cao vì độ khan hiếm của các vị trí này trong thị trường lao động hiện tại.
Kinh nghiệm và phong độ: Những người lao động có thâm niên, có nhiều đóng góp cho công ty nhưng vẫn duy trì được phong độ ổn định, cũng như để thay thế được họ thì phải mất thời gian đào tạo rất lâu, cũng là những vị trí mà được công ty xem xét việc điều chỉnh lương hàng năm.
Tình hình nền kinh tế toàn cầu: Khi nền kinh tế Việt Nam nói riêng và kinh tế toàn cầu nói chung khởi sắc, thì mức lương người lao động cũng sẽ tốt hơn. Điều này dễ nhận thấy nhất là khi có suy thoái, các vị trí tuyển dụng thường phải được tối ưu lại để tiết giảm chi phí, tỷ lệ tăng lương cũng như mức tăng lương cũng bị co lại để đảm bảo sự sống còn của công ty trong giai đoạn này.
Những nguyên tắc cần nắm khi chi trả lương cho Người lao động
Phần này mình bổ sung thêm để các bạn newbie có thể ôn lại một lần nữa các kiến thức cũ đã học trong Khoá học C&B cơ bản cho người mới về Những nguyên tắc cần nắm khi chi trả lương cho Người lao động. Mình trích dẫn các ý chính các bạn nhé!
Theo Điều 94 và Điều 97 Bộ luật Lao động 2019 quy định người sử dụng lao động phải trả lương cho người lao động đảm bảo các nguyên tắc sau:
Trả lương đúng hạn: Người sử dụng lao động phải trả lương trực tiếp, đầy đủ, đúng hạn cho người lao động. Trường hợp người lao động không thể nhận lương trực tiếp thì người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động ủy quyền hợp pháp.
Trường hợp vì lý do bất khả kháng mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng không thể trả lương đúng hạn thì không được chậm quá 30 ngày; nếu trả lương chậm từ 15 ngày trở lên thì người sử dụng lao động phải đền bù cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng số tiền lãi của số tiền trả chậm tính theo lãi suất huy động tiền gửi có kỳ hạn 01 tháng do ngân hàng nơi người sử dụng lao động mở tài khoản trả lương cho người lao động công bố tại thời điểm trả lương.
Trả lương theo chu kỳ hàng tháng: Người lao động hưởng lương theo giờ, ngày, tuần thì được trả lương sau giờ, ngày, tuần làm việc hoặc được trả gộp do hai bên thỏa thuận nhưng không quá 15 ngày phải được trả gộp một lần. Người lao động hưởng lương theo tháng được trả một tháng một lần hoặc nửa tháng một lần. Thời điểm trả lương do hai bên thỏa thuận và phải được ấn định vào một thời điểm có tính chu kỳ.
Trên đây là một số nội dung chính mà mình đã cùng nhau trao đổi về chủ đề Công ty có buộc phải tăng lương hàng năm (Annual salary increase) cho người lao động không? Mặc dù đã cố gắng kiểm tra kỹ nội dung cung cấp, tuy nhiên vẫn có thể có những sai sót nhỏ ngoài mong muốn, bạn có thể để lại phản hồi hoặc câu hỏi vào comment bên dưới để mình ghi nhận và giải đáp cho các bạn nhé! Trân trọng!